Otoczony przez setki kilometrów tylko ciągłym szumem patagońskiego wiatru, otwiera się kanion rzeki Pinturas . Tam, pośród fałd jej wysokich ścian, odkrywana jest sztuka jaskiniowa Cueva de las Manos, gdzie osadnicy sprzed 9000 lat zapieczętowali swoją sztukę i świadectwo życia.
Jego sława nie jest na nic. Te dłonie, guanako i figury geometryczne wybite na kamieniu jaskini stanowią najstarszy znany wyraz ludów Ameryki Południowej. Tak rozumiało to Unesco, kiedy w 1999 roku nadało mu nazwę Dziedzictwo kulturowe ludzkości .
W jaskiniach zachowały się obrazy Indian Tehuelche i ich poprzedników, mające nawet 9 tysięcy lat. Zdjęcie dzięki uprzejmości A. Patriana. Jego samotne położenie, pośrodku północno-zachodniego stepu Santa Cruz, pozwala zachować prawie nienaruszony stan. Najbliższe miasto, Perito Moreno , oddalone jest od niego o 163 kilometry. A dalej, w pobliżu pasma górskiego, znajduje się Los Antiguos , które było miejscem spoczynku starszych zaginionych rdzennych plemion.
Cały ten obszar, a nie tylko jaskinia, w tym Park Narodowy Perito Moreno , jest bardzo bogatym stanowiskiem archeologicznym i paleontologicznym. Doliny, kaniony, jeziora i rzeki, które ją tworzą, zazdrośnie chronią malowidła naskalne i różnego rodzaju stanowiska archeologiczne ludzi, którzy chodzili po jego polach 14 000 lat przed Chrystusem. A wśród ziół są skamieniałości, które świadczą o istni eniu morza w tym regionie na długo przed zasiedleniem go przez człowieka. W rzeczywistości miasto Perito Moreno nazywane jest Archeologiczną Stolicą Prowincji Santa Cruz.
W jaskiniach rzeki Pinturas znajdują się prace wykonane przez Indian Tehuelche i ich poprzedników. Według badań ma on 9300 lat . Oprócz negatywowych namalowanych dłoni obserwuje się obrazy guanako, rysunki geometryczne, grupy linii, punktów i figury słonecznej. Największa kongregacja znajduje się w samej jaskini Cueva de Las Manos, która ma 24 metry głębokości , 15 metrów szerokości przy wejściu i około 10 metrów wysokości do początku przyłbicy.
Po obu stronach wejścia znajdują się małe przestrzenie w pełnym świetle, choć częściowo chronione przez rzut daszków. Okapy tworzą półki, które chronią obrazy przed wiatrem i słońcem.
Obejmuje trzy poziomy kulturowe , szacowane na okres od 7370 rpne do 1000 rne. Chociaż to uznanie jest względne, ponieważ realizacja obrazów mogła nastąpić w krótkim okresie, prawie synchronicznie lub bardzo daleko w czasie.
Kolor negatywowych odcisków dłoni zależał od pozyskania surowca w pobliżu każdego złoża, ale większość to czerwony (hematyt), biały (wapień), czarny (mangan lub węgiel) i żółty (limonit lub żółta ochra)